Dieta SCD - pomocne informacje

Będzie to tłumaczenie z książki BTVC na temat dozwolonych/ zakazanych pokarmów.

Tłumaczenie nie dzieli produktów na etapy, określa jedynie jakie produkty są (nie są) dozwolone w ogóle na diecie. Czyli to tak jakbyśmy mogli jeść już wszystko na diecie - pełen etap piąty. Każdy może wybierać z tej listy tylko takie produkty jakie dopuszcza jego etap.

Zanim zacznę chciałam jeszcze słówko o serach. Wspominałam już, że dieta SCD dopuszcza niektóre żółte sery, bo nie była pierwotnie pomyślana do leczenia autyzmu, ale innych chorób. Decyzję co do tego czy podacie dziecku ser musicie podjąć sami. Ja np. wiem, że Kacper dobrze toleruje już kozi jogurt, mimo iż zawiera kozią kazeinę. Mogę więc spróbować spokojnie sera koziego, gdybym znalazła taki, który dieta dopuszcza. Z serem z mleka krowiego wolę się na razie wstrzymać.

OK , jedziemy:

Dozwolone proteiny (mięso, ryby, nabiał itp):

Wszelkie surowe lub mrożone mięso wołowe, jagnięce, wieprzowe, drób, ryby, skorupiaki, jajka, naturalne sery (wymienione na końcu), domowy jogurt SCD, biały suchy ser w kostce - wyłącznie chudy (musicie sprawdzić, aby nie miał dodatków śmietany), ryby w puszce, ale tylko w oleju lub wodzie (opłukać je dokładnie).

Zabronione: Wyroby wędliniarskie, hot dogi, mielonki, wszelkie wędliny, panierowana ryba, ryby w puszce w sosach, sery przetwarzane (wymienione na końcu), mięsa wędzone (chyba, że ma się pewność, że cukier nie był dodawany na żadnym etapie wędzenia, bo większość produktów wędzonych - mięso, ryby, sery - zawiera cukier), mleko, śmietana, jogurt kupny, boczek wędzony komercyjnie jest dopuszczony raz w tygodniu pod warunkiem, że jest porządnie wysmażony (jakkolwiek nie zaleca się go).
Większość mięs przetworzonych zawiera skrobię, serwatkę, laktozę lub sacharozę. Jeżeli macie 100% pewności, że przetworzone mięso tego nie zawiera możecie spróbować. Mięso w puszce jest zabronione!
Dozwolone warzywa (świeże lub mrożone bez dodatku cukru czy skrobi). Warzywa w puszce sa zabronione!
Karczoch zwyczajny (nie jerozolimski!), szparagi, buraki, biała sucha fasola - navy bean, soczewica, groch łuskany (leguminy z suchych fasoli gotuje się wyłącznie w specjalny sposób), brokuły, brukselka, kapusta, ogórki, kalafior, marchewka, seler naciowy, ogórki, bakłażan, czosnek, jarmuż, wszelkie sałaty, fasola limeńska (dopuszczalna świeża), grzyby, cebula, pietruszka, brukiew, zielony groszek, papryka czerwona, żółta, zielona, pomarańczowa, dynia, dyniowate (squash), fasole strączkowe, pomidory, rukiew wodna.
Surowe warzywa są dopuszczalne wyłącznie, gdy nie występuje stała biegunka.

Zabronione:
Zboża takie jak pszenica, jęczmień, kukurydza, żyto, owies, ryż, gryka, proso, pszenżyto, orkisz, bulgur, czy też mąki zrobione z powyższych zbóż. Ziemniaki zwykłe lub słodkie, bataty, ignam, kasztany, pasternak, okra, ciecierzyca, kiełki fasoli, soja, fasola mung, kalarepa, bób, fasola garbanzo, rzepa, topinambur, amarantus,  quinoa czyli komosa ryżowa ani też żadne inne nowopojawiające się mąki jak np mąka z bawełny. Zabronione są też kiełki pszenicy lub kiełki z wodorostów. Zabroniony jest kus-kus.


Dozwolone owoce (świeże, gotowane lub mrożone bez dodatku cukru i suszone). Owoce w puszce, ale wyłącznie takie, które są puszkowane w swoim własnym soku. Żadne inne puszkowane w czymkolwiek innym nie są dozwolone. Do słodzenia owoców zaleca się miód. Dopuszcza się, ale nie zaleca, sacharynę jako jedyny sztuczny słodzik.
Jabłka, awokado, morele, banany (dojrzałe, bez śladu zielonego na ogonku, z brązowymi kropkami), jagody wszelkie włączając truskawki, jagody, jeżyny, ostrężyny, borówki, wiśnie, czereśnie, świeży kokos lub wiórki kokosowe niesłodzone, daktyle (ale tylko luźne, bo takie które lepią się do siebie i są paczkowane ściśnięte miały dodany syrop kukurydziany lub cukier i są wtedy zabronione), grejpfrut, winogrona, kiwi, kumkwat, cytryny, limonki, mango, melony, nektarynki, pomarańcze, papaja, brzoskwinie, gruszki, persimon, ananasy, śliwki, suszone śliwki, rodzynki (lepiej ciemne), rabarbar, mandarynki.
Niektórzy ludzie mają alergie na siarczyn i powinni uważać na owoce suszone, bo często siarczyn jest do nich dodawany. Jeżeli nie macie alergii, to tego typu owoce suszone można stosować okazjonalnie. Dopuszczalne są chipsy z bananów, ale zrobione własnoręcznie, bez dodatku syropu kukurydzianego lub cukru.
Zabroniona jest mała forma bananów tzw. banana baby, to takie miniaturowe bananki, około 15 cm długości.

Dozwolone orzechy: migdały, pecan, orzechy brazylijskie, laskowe, włoskie, nerkowce (nie prażone), masło arachidowe bez żadnych dodatków, fistaszki (orzeszki ziemne czy arachidowe) prażone w łupince mogą być dodane do diety po co najmniej 6 miesiącach przy zachowaniu ostrożności i tylko w wypadku, gdy nie występuje już biegunka. Unikajcie kupowania obranych orzeszków ziemnych, ponieważ większość jest pokryta skrobią. Orzeszki sprzedawane jako mixy również nie są dozwolone, bo zazwyczaj praży się je w domieszkach skrobi.

UWAGA! Bardzo gładko zmielone orzechy określa się mianem mąki orzechowej. Używajcie orzechów tylko w postaci masła lub mąki do czasu kiedy nie ustąpi biegunka, a potem można wprowadzić orzechy w całości jako snack, byle mieć pewność, że są dobrze pogryzione (sugeruję jednak kierować sie etapami).


Dozwolone napoje: Sok pomidorowy z dodatkiem soli jest dozwolony. Używajcie tylko soku pomidorowego, nie wolno zaś używać przecieru pomidorowego, zmiksowanych pomidorów w puszce, ani też żadnych mieszanek pomidorowych.
Dozwolony jest sok z pomarańczy i grejfruta świeżo wyciśnięty lub też pasteryzowany, ale nie z koncentratu, bez dodatków. Jeżeli biegunka wciąż występuje unikajcie soku pomarańczowego z rana, jako że nasila problem. Ten sam sok pity po poludniu jest już dobrze tolerowany.
Soki z winogron, jasny i ciemny nie z koncentratu i bez dodatków. Sok z ananasa bez dodatków (z puszki, mrożony lub świeży). Sok jabłkowy pierwotnie był uznawany jako dozwolony, ale producenci zaczęli dodawać do niego syropu kukurydzianego lub cukru bez zamieszczania informacji na etykiecie. Dlatego bezpieczniej jest szukać mętnych soków jabłkowych (cider) od lokalnego wytwórcy lub korzystać z sokowirówki i samodzielnie wyciskać sok. Oczywiście można dzwonić do producentów i upewnić się, że nie zostało dodane nic na dosłodzenie smaku. Niektóre soki zawieraja benzoesan sodowy jako konserwant, jest on dozwolony na diecie, ale z punktu widzenia ogólnego zdrowia bardzo szkodliwy. Świeżo wyciśnięty sok jablkowy można mrozić i przetrzymywać przez rok (napelniajcie pojemnik tylko do 2/3 wysokości).
Jakiekolwiek soki pakowane w kartony powinny być unikane (choć nie jest to wymóg), bo doświadczenie pokazuje, że nie są dobrze tolerowane przez osoby na SCD.
Dozwolone sa również świeżo wyciskane soki z wszelkich dozwolonych warzyw (na pierwszych etapach przecedzane przez gęsto tkana szmatkę).

Inne dozwolone napoje:
Słaba herbata lub słaba kawa, tylko parzona, nie rozpuszczalna, bez mleka lub śmietanki.
Do kawy można dodać zmielonej cykorii, aby wzmocnic jej smak, można dodać też mleka orzechowego i miód.
Niektóre ziołowe herbatki działają przeczyszczająco, ograniczcie więc stosowanie herbat ziołowych do miętowej i spearmint.
Koktajle zrobione z jogurtu SCD, owoców, posłodzone miodem.


Zabronione:
Jakiekolwiek mleko, suche składniki mleczne (np. serwatka jako dodatek do kiełbasy), Komercyjne mleka z probiotykami, maślanka, śmietana, jogurt (z wyjątkiem użycia go jako startera do jogurtu SCD), mleko sojowe, mleko ryżowe, rozpuszczalna kawa lub herbata, kawa Inka i wszelkie tego typu napoje, substytuty kawy.

Słodycze:
Osoba na SCD nie musi byc pozbawiona słodyczy. Używając miodu, orzechów, suszonych owoców można wykonać najwspanialsze ciasta, desery i przysmaki.

Legalny na SCD suplement żelaza


Dodatkowe instrukcje:

Pomimo iż ziarna są zabronione, to oleje zrobione z tych ziaren są dopuszczalne. Dlatego olej kukurydziany i sojowy są dozwolone. Dozwolone są także oleje ze słonecznika i krokosza barwierskiego.

Oliwa z oliwek jest wysoce zalecana.

Sosy można zagęszczać gotowaną cebulą zmiksowaną w blenderze na puree, żółtkami, cukinią lub też majonezem SCD. Tu rozwinęłam temat zagęszczania sosów (klik!)
Czysta żelatyna spożywcza bez dodatków może być stosowana do robienia wyrobów z galarety.

Musztarda jest dozwolona, musi jednak być to zwykła musztarda bez żadnych dodatków i cukru.
Dozwolone są ogórki kiszone i oliwki w zalewie (opłukać), ale konieczne jest czytanie etykiet, bo często producenci dodają cukier.
Ocet jest dozwolony (biały, zwykły) - czytać etykiety. Droższe octy zazwyczaj mają zakazane składniki. Najprościej jest używać zrobionego w domu octu z jabłek.
Używajcie zwykłe msło (uwaga! przy autyźmie ostrożnie z tym) zamiast margaryn. Zdecydowanie lepiej przy autyźmie przerzucić się na masło klarowane ghee o jakim piszę w blogu (nie sklepowe, bo sklepowe to nie 100% a 99,8% masła klarowanego, pytanie co zawiera zagadkowe 0, 20%?). Zresztą robione w domu  to żadna filozofia i wychodzi dużo taniej.

Wszelkie pojedyncze przyprawy są dopuszczalne, zakazane są mixy przyprawowe oraz curry (chyba, że zrobi sie je samemu). Sprawdzajcie etykiety czy nie ma ukrytych dodatków.

Używajcie świeży czosnek i cebulę, suszone proszki zawierają skrobię. Możecie te warzywa suszyć w domu w suszarce na grzyby (koszt około 90 zł) i następnie mielić w młynku do kawy.

Mleko kokosowe i migdałowe (z migdałów nieobranych) zaleca się wprowadzać po 6 miesiącach.

Nie używajcie mąki ziemniaczanej, kukurydzianej czy żadnej innej mąki skrobiowej.

Nie używajcie czekolady ani karobu. Zabronione jest kakao, proszek kakaowy lecz dozwolony olej kakaowy i masło kakaowe  (wygląda identycznie jak masło, a pachnie jak gorzka czekolada).

Nie używajcie kostek rosołowych ani kupnych mieszanek typu vegeta.

Żadne produkty zawierające cukier rafinowany nie sa dozwolone.

Zabroniony jest agar-agar i karagen.

Nie używajcie pektyny do robienia dżemów czy konfitur (są inne sposoby).

Ketchup to prawie w 40% cukier i nie jest dozwolony. Możecie go zrobic sami wg przepisu SCD.

Nie wolno spożywać kupnych lodów. Zawierają dużo laktozy nawet jeśli slodzone są miodem.

Żadnej molasy, syropu klonowego czy kukurydzianego - tylko miód jest dozwolony do słodzenia. Miód musi być  beż żadnych dodatków. Bez znaczenia dla SCD jest, czy pasteryzowany czy nie.

Nie używajcie kupnych mąk z fasoli ponieważ fasole te nie były przed zmieleniem namaczane na noc, a tego wymaga dieta. Można natomiast samodzielnie namaczać fasolę, a po wyschnięciu mielić ją na makę i używać w wypiekach w celu zmniejszenia spożycia mąki orzechowej.

Nie wolno używać proszku do pieczenia, soda oczyszczona jest dozwolona. Zwykły ocet też ładnie spulchnia ciasta.

Pestki i nasiona można jeść dopiero trzy miesiące po znikniąciu ostatnich symptomów jelitowych i wprowadzać je ostrożnie.

Naturalne sery sa dozwolone, jednak dwa z nich są zakazane. Są to Ricotta i Mozarella. Brązowy, karmelizowany ser o nazwie Gjetost również jest zabroniony. Ser Feta (a nie "typu feta") można wprowadzić okazjonalnie, po pełnym pół roku na diecie.


Zabroniona jest inulina i jakiekolwiek dodatki w postaci fruktooligosacharydów.

Napoje alkoholowe:
Piwo jest zabronione.
Dopuszcza się wytrawne wino.
Sporadycznie można wypić gin, szkocką, burbon, wódkę. Inne alkohole są zabronione.

Legalna witamina D
Legalny tran z dorsza norweskiego
Dozwolone enzymy Super Enzymes z firmy Now Foods dostępne w Polsce w internecie.
Legalna na SCD witamina C

Pamiętajcie, że wyżej wymienione pokarmy są dopuszczalne dopiero na pełnym SCD. Najpierw powinniscie uporać sie z etapami, a to zajmie trochę czasu.

Na koniec chciałam podać jeszcze listę serów żółtych. Sery z tej listy są szeroko używane w USA, nie wiem jak z ich dostępnościa w Polsce, nie wiem też czy polskie sery żółte nadawałyby się, i jeśli tak to które. Za książką BTVC podaję:

Dozwolone są takie sery żółte, w których nie występuje laktoza. Aby ser nie zawierał laktozy producent musi przeprowadzić proces oddzielenia i usunięcia serwatki (w której jest największe stężenie laktozy) z mleka poddanego obróbce i przeznaczonego na ser, a następnie za pomocą dodania odpowiednich bakterii lub enzymu usunąć pozostałe śladowe ilości laktozy. Tak się dzieje w przypadku następujących serów (wszystkie tu wymienione są dozwolone):
(pisane pogrubionym drukiem mozna używać dowolnie często, zwykłym rzadziej)

Asiago, Blue, Brick, Brie, Camembert, Cheddar (łagodny i średnio łagodny), Cheddar ostry, Colby, Edam, Gorgonzola, Gouda, Gruyere, Havarti, Limburger, Monterey (Jack), Muenster, Parmesan (jeżeli tarty to sprawdzcie czy nie ma dodatków), Port du Salut, Roquefort, Romano, Stilton, Swiss, biały ser w kostce (suchy, chudy bez laktozy), feta dopuszczona po 6 miesiącach na diecie.
Sery zabronione: zwykły serek farmerski czy wiejski, sery topione, Gjetost, Mozzarella, Neufchatel, Primost, Ricotta.

Generalnie SCD zakłada, że każdy ser żółty, który dojrzewał minimum 30 dni jest na diecie legalny, bo laktozy w nim już nie ma. Ja tylko prosiłabym Was, aby zwracać uwagę, na chemiczne dodatki, to nie jest wymóg SCD, ale podchodząc zdroworozsądkowo, nie powinniśmy w chore jelita pakować chemii, więc unikam serów, w których dodatkiem jest chlorek wapnia (E509), azotan potasu, barwnik annato (E160B), lizozym z białka jaja kurzego, a gdybym wybrała się do słynnego sklepu na B. to lista byłaby dłuższa.

Niestety nie dysponuję wiedzą na temat serów dostępnych w Polsce. Na pewno spora część się nadaje, tylko pytanie które...
Uaktualnienie 2014: w Extra Tesco można kupić oryginalny Cheddar (choć nie zawsze jest dostępny) oraz oryginalny Havarti. Są drogie, ale mogą być stosowane dowolnie często. Jest też oryginalna Gouda holenderska.

Upewnijcie się, że witaminy które bierzecie nie zawierają żadnych curków, skrobi, laktozy, serwatki w proszku, pszenicy, soi lub drożdzy, bo tym można zaprzepaścić właściwe działanie diety. Leki zawierające laktozę i sacharozę. mogą być zastąpione takimi, które zawierają zamiennik w postaci legalnej fruktozy lub dekstrozy.

Pomimo tego, nie używajcie fruktozy, syropu glukozowego, ani granulowanej lub w formie proszku glukozy czy dekstrozy. Mimo, iż są to cukry proste, to jednak nie występują w handlu w formie niezanieczyszczonej cukrami złożonymi.  Nie używajcie niczego, co zawiera fruktooligosacharydy.

I na koniec, ni z gruszki, ni z pietruszki moje chłopaczki: